Omgaan met lawine-gevaar

Nu het winterseizoen in volle gang is komen ook weer de eerste berichten van lawineslachtoffers in het nieuws. Het omgaan met lawine-gevaar is voor veel buitensporters iets onwezenlijks, daarom een artikel over dit thema.

Informeer je over de situatie
Het spreekt eigenlijk voor zich dat je altijd zorgt dat je op de hoogte bent van de situatie ter plekke. Toch zijn er veel buitensporters die gaan sneeuwschoenwandelen of toerskiën zonder eerst na te vragen hoe het zit met het lawinegevaar. Tegenwoordig is het voor veel gebieden vrij eenvoudig om die informatie op te vragen. Zo zijn er verschillende telefoonnummers en Internetsites die je kunt raadplegen voor dagelijks actueel nieuws. Maar ook kun je prima terecht bij de huttenwaard of het plaatselijke gidsenbureau. Wees niet bang om ergens binnen te stappen om informatie te vragen, in bijna alle gevallen zullen ze je graag helpen aan de gewenste informatie. Ben je in een gebied waar er geen informatiebronnen beschikbaar zijn, maak dan gebruik van je eigen kennis en gezonde verstand. Kijk altijd goed om je heen en neem de situatie eerst in ogenschouw voordat je je op te gevaarlijk terrein begeeft.

Wees goed voorbereid
Natuurlijk kun je alleen op je eigen kennis en gezonde verstand vertrouwen als je ook daadwerkelijk ervaring en kennis hebt met betrekking tot sneeuw en lawines. Ook dat is tegenwoordig vrij makkelijk want er zijn verschillende organisaties die cursussen lawinekunde aanbieden. Met alleen theoretische kennis ben je er uiteraard nog niet, dus probeer een cursus te volgen die zich (gedeeltelijk) ook buiten afspeelt. Tijdens zo'n buitencursus kom je namelijk ook echt in aanraking met sneeuw en de vele verschillende soorten sneeuw en kun je zelf eens ervaren hoe het is om opgesloten te liggen in de sneeuw (tijdens een oefening). Heb je zo'n oefening eenmaal een keer meegemaakt (als 'slachtoffer'), dan weet je precies waarom lawinekunde zo belangrijk is en zul je in elk geval zelf het gevaar nooit meer onderschatten. Zeker niet als je cursusgenoten wat minder snel en ervaren zijn in het vinden van het slachtoffer.

Zorg voor het juiste materiaal
Zorg vervolgens voor de juiste materialen en zorg dat je ook daadwerkelijk weet hoe je daarmee moet omgaan. Een sneeuwschep spreekt voor zich en nagenoeg iedereen weet wel hoe hij die moet hanteren, maar een sonde en lawinepieper zijn alleen leuke gadgets als je ze niet kunt gebruiken. Oefen dus regelmatig in het vinden van lawineslachtoffers en test je pieper ook altijd voordat je aan de tocht begint. Tegenwoordig zijn er verschillende 'pieps' op de markt. Een erg goede is de nieuwe Pieps DSP van Stubai. Het bijzondere aan deze is dat hij meerdere slachtoffers aangeeft op het scherm en zich vervolgens richt op het slachtoffer waarvan het signaal het sterkst is (het dichtste bij is). Op die manier bespaar je jezelf dus belangrijke tijd die je normaal kwijt bent aan het zelf beslissen waar je eerst achteraan gaat. Ook interessant aan deze Pieps is het feit dat hij werkt met zogenaamde firmware (besturingssoftware) welke bij een latere update dus gewoon kan worden geupgrade middels de PC. Deze pieper kwam in 2004 nog als beste uit de test gekomen in het Duitse bergsportmagazine Alpin.

Ken je verantwoordelijkheid
Het gevaar van lawines wordt door veel buitensporter niet gezien. Zo zie je nog regelmatig mensen zich buiten de ski-piste begeven (waarbij men eerst de duidelijke gevarenmarkering is gepasseerd), zonder echt te weten hoe gevaarlijk dat kan zijn. Niet in de laatste plaats voor andere mensen die zich op de berg of in het dal bevinden. Bij sneeuwschoenwandelaars en ijsklimmers komen lawines gelukkig veel minder voor, maar zeker toerskiërs moeten rekening houden met het feit dat ze zich op gevaarlijk terrein kunnen begeven. Het is dan ook niet zo verbazingwekkend dat de meeste lawineslachtoffers vallen onder de off-piste skiërs en toerskiërs. Sneeuwschoenwandelaars begeven zich immers vaak nog onder de boomgrens waar het risico op grote lawines beduidend minder is. Maar ook als sneeuwschoenwandelaar moet je rekening houden met risico en je verantwoordelijkheid kennen. Niet alleen voor jezelf of je groep, maar zeker ook voor de mensen die zich onder je bevinden of de mensen die eventueel moeten uitrukken om jouw en je tochtgenoten te komen redden als het mis is gegaan.

Hou alternatieven achter de hand
Zeker bij korte vakanties waarbij de druk hoog is om toch zo veel mogelijk te zien komen ongelukken voor. De reden is simpel: in een zo kort mogelijke tijd wil men zo veel mogelijk zien en vergeet daarbij soms het risico goed in te schatten. Of dat wordt juist onderschat om dat de vakantie toch al zo kort is. Bedenk daarom altijd alternatieven. Blijkt het lawinegevaar gewoon te groot te zijn, blijf dan binnen en pak een goed boek. Of geef wat meer geld uit als groep en huur een gids die beter weet waar je je veilig kunt begeven. Of zorg er zelfs voor dat je alternatieve bestemmingen achter de hand houdt. Je kunt gemakkelijk thuis al zien of in bepaalde wintersportgebieden het lawinegevaar dusdanig groot is, dat toerskiën geen optie is. Ga dan gewoon ergens anders naartoe. opties genoeg!

Links
European Avalanche Services (Lawine-informatie)
Stubai (lawine Pieps)
Namaste alpinisme (lawinekunde)
Handboek alpiene gevaren (Robert Steenmeijer)